تازه یه دوربین پیشرفته‌تر خریدین و می‌خواین عکاسی رو جدی‌تر دنبال کنین؟ فهمیدن حالت‌های مختلف دوربین یه قدم حیاتی تو این مسیره. اگه تازه شروع کردید و از دیدن این همه آیکون مختلف روی پیچ تنظیمات دوربینتون گیج شدید، این راهنمای کامل دقیقاً برای شماست.
تا آخر این پست که برسید، باید یه درک کامل از گزینه‌های مختلف نوردهی که دوربینتون در اختیارتون میذاره پیدا کرده باشید.
از زمانی که کنترل کامل رو به دوربین می‌سپرید تا وقتی که خودتون تمام تنظیمات رو برای خلق دقیقاً همون عکسی که تو ذهنتونه، انتخاب می‌کنید.
مقدمه‌ای بر حالت‌های دوربین
تو روزای قدیم عکاسی، قبل از دوران دیجیتال، دوربین‌ها دستگاه‌های خیلی ساده‌تری بودن. به جای یه صفحه LCD پر از منو و تنظیمات بی‌شمار، عکاس‌ها معمولاً برای هر شات، خودشون دیافراگم و سرعت شاتر رو با چرخوندن پیچ‌ها دستی تنظیم می‌کردن. اون‌ها این تنظیمات رو بر اساس اطلاعاتی که از یه نورسنج جدا می‌گرفتن، انجام می‌دادن.
با پیشرفت تکنولوژی، سازنده‌ها نورسنج‌ها رو توی خود بدنه دوربین‌ها جا دادن. این ویژگی به دوربین اجازه می‌داد که تو تنظیم بعضی از این پارامترها به عکاس کمک کنه. کم‌کم، دوربین‌ها صاحب حالت‌های عکاسی شدن. این حالت‌ها تنظیمات از پیش برنامه‌ریزی شده‌ای رو ارائه می‌دادن و بخش‌های خاصی از مثلث نوردهی رو کنترل می‌کردن تا عکاس بتونه سریع دوربین رو برای شرایط خاص آماده کنه.
یاد گرفتن کاربرد این حالت‌ها و استاد شدن در استفاده از اون‌ها، نه تنها فهمتون رو از نحوه ایجاد نوردهی مناسب بالا می‌بره، بلکه شما رو برای طیف وسیع‌تری از سناریوهای عکاسی آماده‌تر می‌کنه. حالا بریم سراغ هر حالت، توضیح بدیم که کدوم پارامترهای نوردهی رو کنترل می‌کنه و برای چه موقعیت‌هایی مناسب‌تره.
حالت‌های عکاسی معمولاً روی پیچ تنظیم بالای اکثر دوربین‌های DSLR پیدا میشن و با حروف اختصاری مشخص شدن که بسته به شرکت سازنده می‌تونه متفاوت باشه.
حالت اتوماتیک (کادر سبز/AUTO)
بیایید با پایه‌ای‌ترین حالت عکاسی موجود در اکثر دوربین‌ها، یعنی حالت اتوماتیک، شروع کنیم. حالت اتوماتیک معمولاً اولین حالتیه که یه عکاس مبتدی ازش استفاده می‌کنه، چون بیشترین کمک رو ارائه میده. در حالی که حالت‌های دیگه سعی می‌کنن بخشی از تصمیم‌گیری رو با عکاس شریک بشن، حالت اتوماتیک کنترل همه‌چیز رو به دست می‌گیره، از جمله دیافراگم، سرعت شاتر، ایزو، وایت بالانس و حتی تصمیم می‌گیره که فلاش داخلی (اگه دوربین داشته باشه) روشن بشه یا نه.
این می‌تونه یه نقطه ضعف باشه، چون شرایط نوری سخت یا تاریک به راحتی می‌تونه دوربین رو به اشتباه بندازه و نتایج غیرقابل قبولی تولید کنه. این حالت، برخلاف حالت برنامه (Program) و بقیه، معمولاً به شما اجازه نمیده که با جبران نوردهی (Exposure Compensation) تنظیمات رو دستکاری کنید.
خیلی‌ها این حالت رو یه مانع می‌دونن که نباید هیچوقت ازش استفاده کرد، چون تمام فکر کردن رو به جای شما انجام میده و در موقعیت‌های نوری غیرمعمول، ناکارآمده. با این حال، این حالت می‌تونه یه ابزار آموزشی برای کسایی باشه که هیچ تجربه‌ای با دوربین ندارن. هرچند حالت برنامه (Program) تعادل خیلی بهتری بین کنترل و کمک ارائه میده، اما حالت اتوماتیک زمانی به درد می‌خوره که شما اساساً به یه دوربین کامپکت یا «بگیر و برو» نیاز دارید و می‌خواید سریع در شرایط نوری استاندارد عکس بگیرید.
وقتی عکاس اصول اولیه مثلث نوردهی و نحوه تنظیم پارامترها توسط دوربین رو یاد گرفت، می‌تونه سراغ یکی از حالت‌های دیگه بره.
حالت برنامه (P)
حالت برنامه (Program) یه پله بالاتر از حالت اتوماتیکه و یه سکوی پرتاب عالی بین حالت اتوماتیک و حالت‌های اولویت دیافراگم و اولویت شاتر محسوب میشه. با قرار دادن دوربین روی حالت برنامه، دوربین تنظیمات سرعت شاتر و دیافراگم رو کنترل می‌کنه. وقتی نورسنج سطوح مختلف نور رو تشخیص میده، دوربین بین شاتر و دیافراگم تعادل برقرار می‌کنه تا نوردهی درستی رو ارائه بده.
مزیت این حالت اینه که عکاس درگیری کمتری داره و می‌تونه سریع یه شات بزنه بدون اینکه خیلی بهش فکر کنه. عکاس هنوز کنترل ایزو و وایت بالانس رو در دست داره و مثل بقیه حالت‌ها، می‌تونه با استفاده از جبران نوردهی، خروجی رو تغییر بده.
مثل حالت اتوماتیک، این حالت هم برای یادگیری عالیه، چون دوربین تنظیمات درست رو «حدس» میزنه و یه نقطه شروع خوب به شما میده. بعد کاربر می‌تونه با جبران نوردهی، شات نهایی رو دقیق‌تر تنظیم کنه. عکاس‌های باتجربه‌تر هم ممکنه گاهی اوقات که نیاز دارن چندتا شات سریع بزنن و از تأثیر نور روی صحنه آگاهن، از حالت برنامه استفاده کنن.
نقطه ضعف این حالت اینه که چون دوربین داره حدس میزنه، ممکنه تنظیماتش برای هر موقعیتی ایده‌آل نباشه. نورسنج‌های دوربین‌های دیجیتال به راحتی گول می‌خورن، مخصوصاً در سناریوهای خیلی روشن یا خیلی تاریک. معمولاً پیشنهاد میشه که عکاس‌های مبتدی زودتر سراغ حالت‌های دیگه برن تا کنترل بیشتری روی عکس نهایی‌شون داشته باشن.
حالت اولویت دیافراگم (Av یا A)
حالت اولویت دیافراگم یکی از محبوب‌ترین حالت‌های عکاسی موجود در دوربین‌های مدرنه. موقع عکاسی در این حالت، عکاس دیافراگمی که می‌خواد استفاده کنه رو انتخاب می‌کنه و دوربین به صورت هوشمند سرعت شاتر رو متناسب با اون دیافراگم تنظیم می‌کنه تا صحنه به درستی نوردهی بشه.
اگه نور صحنه بیشتر از حد لازم باشه، دوربین برای جبران، سرعت شاتر رو بالا می‌بره. به همین ترتیب، در یک صحنه کم‌نور، سرعت شاتر رو پایین میاره، در حالی که دیافراگم رو روی مقداری که عکاس دوست داره، ثابت نگه می‌داره.
مثل بقیه حالت‌های خلاقانه، جبران نوردهی در این حالت هم در دسترسه و به عکاس اجازه میده بعد از اینکه دوربین سرعت شاتر رو تنظیم کرد، تنظیمات جزئی‌تری روی نوردهی انجام بده. این خیلی مهمه، چون به راحتی ممکنه سرعت شاتر اونقدر پایین بیاد که نشه یه عکس واضح رو بدون لرزش با دست گرفت.
تو عکاسی خلاقانه، عکاس‌ها کنترل دیافراگم رو یکی از مهم‌ترین تنظیمات می‌دونن. چرا؟ چون بزرگ یا کوچیک کردن اندازه دیافراگم، مستقیماً روی عمق میدان تصویر تأثیر میذاره.
اگه بخواید یه سوژه کاملاً شارپ رو در برابر یه پس‌زمینه نرم و جدا شده (بوکه) ثبت کنید، معمولاً باید از دیافراگم‌های بازتر مثل f/4 یا f/5.6 استفاده کنید. خوشبختانه، حالت اولویت دیافراگم این فرآیند رو خیلی ساده می‌کنه.
این حالت در موقعیت‌هایی که به اندازه دیافراگم خاصی نیاز ندارن و نیازمند یک سرعت شاتر مشخص هستن، کاربرد کمتری داره. اون سناریوها برای حالت بعدی که در موردش صحبت می‌کنیم، یعنی اولویت شاتر، مناسب‌ترن.
حالت اولویت شاتر (Tv یا S)
حالت اولویت شاتر، خواهرِ حالت اولویت دیافراگمه، چون این حالت هم فقط یکی از پارامترهای مثلث نوردهی رو کنترل می‌کنه. در این مورد، عکاس سرعت شاتری که می‌خواد استفاده کنه رو انتخاب می‌کنه و دوربین نور موجود در صحنه رو اندازه‌گیری می‌کنه و دیافراگم لنز رو به طور مناسب تنظیم می‌کنه تا یه نوردهی درست ایجاد بشه.
این حالت خلاقانه زمانی مفیده که یه موقعیت به سرعت شاتر خاصی نیاز داره، مثل فریز کردن حرکت یا نرم کردن حرکت توی کادر. اگه سرعت شاتر بالاتری انتخاب بشه، دوربین به صورت هوشمند دیافراگم رو به یک استاپ بازتر تغییر میده، در حالی که سرعت شاتر پایین‌تر، باعث میشه دیافراگم بسته‌تر بشه.
به طور سنتی، این حالت می‌تونه برای عکاسی از آبشار، ابرها، امواج یا سوژه‌های دیگه‌ای که ثبت کردن روحِ حرکت در اون‌ها مهمه، استفاده بشه. به همین ترتیب، اولویت شاتر زمانی کاربرد داره که مقدار نور محدوده و عکاس نمی‌خواد به خاطر سرعت شاتر پایین، ریسک یه عکس تار رو به جون بخره. یه قانون کلی اینه که مطمئن بشید سرعت شاتر برای یه شات دستی، معادل فاصله کانونی لنزیه که دارید استفاده می‌کنید؛ پس یه شات با لنز ۵۰ میلی‌متری، معمولاً به سرعت شاتر ۱/۵۰ ثانیه نیاز داره.
این حالت در موقعیت‌هایی با نور زیاد یا بدون حرکت سوژه، اهمیت کمتری پیدا می‌کنه. اون سناریوها از قابلیت انتخاب یه دیافراگم خاص با استفاده از حالت اولویت دیافراگم، سود بیشتری می‌برن.
حالت دستی (M)
در حالت دستی، کنترل کامل همه‌چیز دست شماست. علاوه بر تنظیم ایزو و وایت بالانس، شما می‌تونید دیافراگم و سرعت شاتر رو به صورت مستقل روی هر مقداری که دوست دارید تنظیم کنید تا شات رو دقیقاً همون‌طوری که خودتون می‌خواید نوردهی کنید.
اگرچه خیلی از عکاس‌ها در نهایت برای اکثر کارهاشون یکی از حالت‌های اولویت رو انتخاب می‌کنن، اما تقریباً همه با کار کردن در حالت دستی آشنا هستن، چون داشتن کنترل کامل روی مثلث نوردهی بهشون اجازه میده در شرایط نوری سخت‌تر کار کنن. تجربه کار با کنترل‌های دستی دوربین همچنین به دانش یه عکاس درباره نحوه کار دوربین برای نوردهی یه تصویر اضافه می‌کنه.
نورسنج‌های دوربین‌های دیجیتال در شرایط نوری خیلی سخت، مثل نور شدید یا محیط‌های خیلی تاریک، دقت کمتری پیدا می‌کنن. یه صحنه با نور ضعیف ممکنه نورسنج رو گول بزنه و باعث بشه شات رو به شدت بیش از حد نوردهی کنه. عکاسی در حالت دستی به شما اجازه میده نوردهی رو به صورت هوشمند جبران کنید تا از یه تصویر با نوردهی زیاد یا کم جلوگیری کنید.
اکثر موقعیت‌ها رو میشه با استفاده از اولویت دیافراگم یا شاتر پوشش داد و حالت دستی برای عکاسی سریع و لحظه‌ای کارایی کمتری داره، اما برای خیلی از موقعیت‌های نوری خاص، بسیار مفیده.
حالت‌های دیگر
علاوه بر چهار حالت اصلی عکاسی، خیلی از دوربین‌ها حالت‌های دیگه‌ای هم دارن که معمولاً برای سناریوهای خیلی خاص طراحی شدن. این‌ها در واقع ترکیبی از حالت‌های اصلی هستن، با تنظیمات اضافه‌ای که برای ساده‌سازی کار برای کاربر در نظر گرفته شدن. به طور کلی، اکثر عکاس‌ها از این حالت‌های اضافه استفاده نمی‌کنن و به همون چهار حالت اصلی می‌چسبن.
اما برای عکاس‌های مبتدی که از دوربین‌های رده‌پایین استفاده می‌کنن، این حالت‌های تخصصی می‌تونن یه نقطه ورود باشن تا پاشون رو توی سبک‌های محبوب عکاسی بذارن.
این حالت‌های اضافه، که ممکنه با آیکون‌های مختلفی روی دوربین‌های متفاوت نشون داده بشن، می‌تونن شامل این موارد باشن:
حالت پرتره:
تنظیماتی رو انتخاب می‌کنه که برای گرفتن پرتره از یه سوژه انسانی مناسبه. هدف ممکنه داشتن یه عمق میدان کم باشه تا سوژه از پس‌زمینه تار جدا بشه. دوربین ممکنه سعی کنه تُن‌های پوست و بافت مو رو هم بهبود بده.
حالت منظره:
هدفش به حداکثر رسوندن عمق میدانه تا جزئیات شارپی رو در یه منظره ثبت کنه، از فاصله نسبتاً نزدیک تا خیلی دور. دوربین ممکنه پردازشی برای رنگ‌های زنده و وضوح بیشتر اعمال کنه.
حالت ماکرو:
تنظیمات بهینه رو برای عکاسی از چیزهای کوچیک از فاصله خیلی نزدیک انتخاب می‌کنه. بعضی دوربین‌ها یه دیافراگم خیلی بسته رو برای به حداکثر رسوندن عمق میدان انتخاب می‌کنن، در حالی که بقیه از یه دیافراگم باز برای تار کردن پس‌زمینه استفاده می‌کنن.
حالت ورزشی:
برای عکاسی از سوژه‌های سریع. دوربین از سرعت شاتر بالاتری استفاده می‌کنه تا عکس‌های شارپی با کمترین تاری حرکتی ممکن ثبت کنه و ممکنه دیافراگم رو باز کنه تا اجازه استفاده از سرعت شاتر بالا رو بده و پس‌زمینه رو تار کنه.
حالت پرتره شب:
هدفش ثبت پرتره‌هایی با ظاهر طبیعی از سوژه‌های انسانی در محیط‌های کم‌نوره. دوربین معمولاً یه فلاش شلیک می‌کنه در حالی که از سرعت شاتر پایین‌تری استفاده می‌کنه تا سوژه رو به درستی روشن کنه و همزمان منابع نوری که ممکنه در پس‌زمینه باشن رو هم به درستی نوردهی کنه.
تنظیم حالت عکاسی
در اکثر سیستم‌های DSLR و بدون آینه، حالت‌های عکاسی روی یه پیچ تنظیم بالای دوربین قرار دارن. این پیچ با حروف اختصاری که حالت‌های مختلف رو نشون میدن، علامت‌گذاری شده. سیستم‌های نیکون از P (برنامه)، A (اولویت دیافراگم)، S (اولویت شاتر) و M (دستی) استفاده می‌کنن. دوربین‌های کانن از نام‌گذاری کمی متفاوت استفاده می‌کنن: P (برنامه)، Av (اولویت دیافراگم)، Tv (اولویت شاتر) و M (دستی).
دوربین‌های دیگه، از جمله خیلی از سیستم‌های کامپکت، ممکنه از شما بخوان که حالت عکاسی رو به جای یه پیچ فیزیکی، از طریق یه منوی دیجیتال روی صفحه LCD تنظیم کنید.
یادتون باشه، تنظیم حالت عکاسی فقط تعیین می‌کنه که آیا دوربین دیافراگم، سرعت شاتر، هر دو یا هیچکدوم رو کنترل می‌کنه. ایزو، وایت بالانس و تنظیمات دیگه به صورت مستقل توسط کاربر تنظیم میشن یا توسط قابلیت ایزوی خودکار دوربین (اگه داشته باشه) کنترل میشن.
برای پیشرفت، استاد حالت‌های دوربین شوید
عکاسی یه سرگرمی کاملاً شخصیه. شما می‌تونید هر چقدر که دوست دارید براش وقت و انرژی بذارید، بسته به اینکه چی می‌خواید ازش به دست بیارید. خیلی از عکاس‌ها راضی هستن که فقط یاد بگیرن چطور دوربین رو روشن کنن، اون رو روی حالت کاملاً اتوماتیک بذارن و برن بیرون و عکس بگیرن.
بقیه می‌خوان هر ذره‌ای از این هنر رو که می‌تونن یاد بگیرن، و استاد شدن در حالت‌های عکاسی موجود در دوربین‌های دیجیتال مدرن، راه‌های عالی‌ای هستن تا دانشتون رو درباره مثلث نوردهی و نور، که پایه‌های خود عکاسی هستن، بالا ببرید.
