برای اونایی که تازه می‌خوان عکاسی رو شروع کنن، این دنیا پر از اصطلاحای عجیب و غریب و عددهای گیج‌کننده‌ست و اولش ممکنه یکم ترسناک به نظر بیاد. اگه شما هم تازه پا تو این راه گذاشتین، این راهنمای ساده کمکتون می‌کنه تا با چیزای اصلی و ابزارهای لازمتون آشنا بشین و با خیال راحت وارد دنیای جذاب عکاسی بشین.
عکاسی فقط این نیست که بهترین دوربین و لنز رو بخری و بزنی بیرون برای عکس گرفتن (هرچند اینم برای وقت گذروندن بد نیست!). کلی جنبه‌های مختلف تو عکاسی هست که می‌تونه تجربه‌تون رو از این رو به اون رو کنه. انتخاب دوربین و لنز مناسب برای هر موقعیتی، شاید اولین قدم برای گرفتن عکس‌های عالی باشه؛ اما ادیت عکس‌ها با نرم‌افزار، بلد بودن تکنیک‌های اصلی و مفاهیم عکاسی، یاد گرفتن از بقیه و ارتباط با جامعه عکاس‌ها هم به همون اندازه مهمه.
بیاین با هم هرچیزی که برای شروع عکاسی لازم دارین رو مرور کنیم.
دوربین‌ها و لنزها
دوربین، مهم‌ترین قسمت عکاسیه و اصلی‌ترین ابزاریه که دستتونه. بدون یه بدنه دوربین که نور و سایه رو ثبت کنه، نمی‌تونیم عکسی بگیریم. توی این مقاله، ما روی دوربین‌های دیجیتال تمرکز می‌کنیم که تو شکل‌ها و اندازه‌های خیلی متنوعی تو بازار هستن. اما از کجا باید شروع کرد؟
رایج‌ترین مدل‌های دوربین دیجیتال اینا هستن: گوشی‌های هوشمند، دوربین‌های کامپکت (Compact)، دوربین‌های بریج (Bridge)، دوربین‌های DSLR و دوربین‌های بدون آینه (Mirrorless). فرق این دستگاه‌ها تو اندازه، شکل، کیفیت قطعات و قیمتشونه.
گوشی‌های هوشمند
با اومدن گوشی‌های هوشمند دوربین‌دار، عکاسی یهو همه‌گیر شد. الان تقریباً همه همیشه یه دوربین دیجیتال باکیفیت همراشونه که باعث شده عکاسی یه بخش جدا نشدنی از زندگی روزمره‌مون بشه.
درحالی‌که قبلاً کیفیت دوربین گوشی‌ها خیلی پایین‌تر از دوربین‌های حرفه‌ای بود، پیشرفت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری باعث شده عکاسی با موبایل امروز با کیفیت و قابلیت‌های دوربین‌های دیجیتال معمولی برابری کنه یا حتی ازشون جلو بزنه. مخصوصاً عکاسی محاسباتی (Computational photography) با هوش مصنوعی، امکاناتی مثل عکاسی تو نور خیلی کم و گرفتن پرتره‌هایی با پشت زمینه تار رو فراهم کرده که دوربین‌های کامپکت معمولاً این قابلیت‌ها رو ندارن.
مزیت دیگه عکاسی با گوشی هوشمند، دنیای بزرگ اپلیکیشن‌های دوربین و ادیت عکس برای آیفون و اندرویده (چه پولی و چه رایگان) که کمکتون می‌کنه عکس‌هاتون رو خیلی بهتر کنین.
با فرض اینکه شما همین الان یه گوشی هوشمند دارین، لازم نیست برای شروع و علاقه‌مند شدن به این هنر، دوربینتون رو عوض کنین یا یه دوربین جدا بخرین. همونطور که همیشه میگن: بهترین دوربین، همون دوربینیه که همراهتونه.
دوربین‌های کامپکت (Compact)
اگه می‌خواین از گوشی هوشمند فراتر برین و وارد دنیای دوربین‌های حرفه‌ای‌تر بشین، دوربین‌های کامپکت (که بهشون Point-and-Shoot هم میگن) معمولاً ارزون‌ترین گزینه‌ان. این دوربین‌ها کوچیک و جمع‌وجورن و یه لنز زوم ثابت دارن که نمیشه عوضش کرد. به قیمتشون می‌ارزن اما معمولاً سنسورهای کوچیک‌تری دارن و تنظیمات محدودی مثل دیافراگم و سرعت شاتر رو در اختیارتون میذارن و بعضی‌هاشون هم کاملاً خودکارن.
دوربین‌های بریج (Bridge)
دوربین‌های بریج برای پر کردن فاصله بین دوربین‌های کامپکت و DSLR طراحی شدن و از نظر اندازه بزرگ‌ترن و شبیه DSLRهای قدیمی هستن. این دوربین‌ها اغلب لنزهای بهتر و زوم خیلی بیشتری نسبت به دوربین‌های کامپکت دارن. کنترل دستی بیشتری هم روی تنظیمات دوربین بهتون میدن. شاید یکی از خفن‌ترین دوربین‌های بریج، نیکون COOLPIX P1000 باشه که زوم اپتیکال فوق‌العاده ۱۲۵ برابری داره و شما رو حتی تا دهانه‌های ماه نزدیک می‌کنه.
دوربین‌های DSLR
دوربین‌های DSLR (مخفف Digital Single Lens Reflex) حدود دو دهه یکی از محبوب‌ترین دوربین‌های دیجیتال تو دنیا بودن. کلی مدل DSLR وجود داره، از مدل‌های مبتدی گرفته تا بدنه‌های کاملاً حرفه‌ای که هم خیلی مقاومن و هم فوق‌العاده سریع. با اینکه تو ویژگی‌ها و قیمت با هم فرق دارن، همه‌شون لنز قابل تعویض دارن، تنظیمات و منوهاشون کاملاً قابل شخص‌سازیه و مدل‌های رده‌بالاشون استاندارد صنعتی برای حرفه‌ای‌ها حساب میشن.
دوربین‌های بدون آینه (Mirrorless)
دوربین‌های بدون آینه دارن به سرعت استاندارد جدید بازار دوربین‌های دیجیتال میشن. عملکردشون به خوبی DSLRها یا حتی بهتر از اوناست، اما بدنه‌های جدید و باریک‌تری دارن که حملشون رو خیلی راحت‌تر می‌کنه. لرزشگیر تصویر داخلی (In-body image stabilization) تو بدنه‌های بدون آینه رایجه و قابلیت‌های بهتر عکاسی و فیلم‌برداری هیبریدی، اون‌ها رو برای تولیدکننده‌های محتوا که هم عکس باکیفیت می‌خوان و هم فیلم‌برداری قوی، ایده‌آل کرده. برای اینکه دوربین‌ها کوچیک‌تر بشن، سازنده‌ها منظره‌یاب‌های اپتیکال DSLRها رو حذف کردن و به جاش یه صفحه نمایش کوچیک (به اسم منظره‌یاب الکترونیکی یا EVF) گذاشتن که تصویر رو مستقیم از سنسور می‌گیره.
البته اینا یه راهنمای کلی برای انواع دوربینه و باید بدونین که ترکیبی از این دسته‌ها هم وجود داره؛ مثلاً بعضی دوربین‌های کامپکت سنسورهای بزرگ یا لنزهای قابل تعویض دارن که مدل به مدل فرق می‌کنه.
نکته‌های دیگه‌ای که موقع انتخاب دوربین باید در نظر داشته باشین، نیاز به بدنه مقاوم در برابر آب و هوا (Weather Sealing) برای محافظت از سنسور و قطعات داخلی در برابر آب و گرد و غبار، و همینطور قابلیت‌های اتصاله. بعضی دوربین‌ها می‌تونن با بلوتوث یا وای‌فای به گوشی و تبلت وصل بشن و عکس و فیلم رو هم منتقل کنن.
لنزهای قابل تعویض
اگه تصمیم گرفتین یه دوربین DSLR یا بدون آینه بخرین، احتمالاً یه جایی لازم میشه لنزتون رو عوض کنین یا ارتقا بدین. لنزهای کیت (لنزهایی که معمولاً با خود دوربین فروخته میشن) برای شروع کار با دوربین جدید عالین و معمولاً لنزهای زومی هستن که برای عکاسی روزمره با پوشش زاویه باز (Wide-angle) و تله‌فوتو طراحی شدن. با این حال، لنزهای پرایم (Prime) با اینکه فقط یه فاصله کانونی ثابت دارن، اما به خاطر دیافراگم‌های بازترشون (مثل f/1.8 یا بازتر) معروفن که به عکاسی تو نور کم یا ایجاد عمق میدان کم (تار شدن پس‌زمینه) کمک می‌کنن.
نرم‌افزارهای ادیت عکس
بعد از اینکه کلی عکس گرفتین، آدم وسوسه میشه که فکر کنه کار تموم شده، اما یه بخش دومی هم تو فرآیند عکاسی هست: ادیت. آماده کردن عکس‌ها برای اشتراک‌گذاری آنلاین یا چاپ، بخش مهمی از عکاسیه.
ادیت می‌تونه خیلی ساده باشه، مثلاً فقط یه فیلتر آماده روی عکس بندازین تا سبکش عوض بشه، یا می‌تونه پیچیده‌تر باشه و شامل تنظیم دقیق رنگ‌ها، تُن‌ها و سایه‌ها بشه. یه فرآیند حتی پیچیده‌تر، ادیت لایه‌ایه که تو اون میشه عکس‌ها رو روتوش کرد، برید یا کلاً دستکاری کرد تا یه چیز کاملاً متفاوت از نسخه اصلی دربیاد.
علاقه‌تون هرچی که باشه، یاد گرفتن مهارت‌های اولیه ادیت برای اینکه عکستون بین یه عالمه عکس دیگه به چشم بیاد، مفیده. اما برای این کار به یه نرم‌افزار ادیت عکس خوب احتیاج دارین.
کلی نرم‌افزار ادیت برای کامپیوتر و موبایل وجود داره، اما بعضی از معروف‌ترین‌هاشون اینان: Skylum Luminar AI، Serif Affinity Photo، Adobe Photoshop، Adobe Lightroom و GIMP.
Adobe Photoshop و Lightroom
احتمالاً رایج‌ترین نرم‌افزارهای ادیت، Adobe Photoshop و Adobe Lightroom هستن که به عنوان استاندارد صنعتی شناخته میشن و خاص بودنشون به اینه که هم حرفه‌ای‌ها و هم تازه‌کارا ازشون استفاده می‌کنن.
فتوشاپ یه ادیتور لایه‌ایه و میشه برای انواع دستکاری عکس، روتوش، ترکیب عکس‌ها و حتی تصویرسازی، نقاشی دیجیتال، طراحی گرافیک یا انیمیشن ازش استفاده کرد.
از طرف دیگه، لایت‌روم یه ادیتور غیرمخربه که برای استفاده روی کامپیوتر و موبایل مثل آیپد و گوشی‌های هوشمند طراحی شده.
جایگزین‌های Adobe
ادوبی یه پلن اشتراک ماهانه به اسم Photography Bundle با قیمت مناسب داره که شروع کار رو راحت می‌کنه. اما بعضی‌ها ترجیح میدن نرم‌افزار رو یه بار برای همیشه بخرن؛ تو این حالت، Skylum Luminar AI و Serif Affinity Photo خیلی از ابزارهای ادیت مشابه رو دارن و میشه با یه بار پرداخت برای همیشه خریدشون.
GIMP هم یه ادیتور محبوب و رایگانه که خیلی از امکانات فتوشاپ رو داره و اگه بعد از خرید دوربین و لنز پولی براتون نمونده، راه خوبی برای شروع ادیت عکسه.
تکنیک‌های پایه
عکاس‌های تازه‌کار باید قبل از هر چیزی با «مثلث نوردهی» (Exposure Triangle) آشنا بشن. رابطه بین دیافراگم (Aperture)، سرعت شاتر (Shutter Speed) و ایزو (ISO) پایه‌ی همه‌چیز تو عکاسیه، پس یاد گرفتنش در آینده خیلی به دردتون می‌خوره. تو این مقاله به جزئیاتش کاری نداریم، اما بعضی تکنیک‌هایی که با کنترل تنظیمات مثلث نوردهی میشه استفاده کرد رو بررسی می‌کنیم.
جدا کردن سوژه
یه مثال رایج رو فرض کنین: عکاسی پرتره تو یه جای شلوغ بیرون از خونه. ترافیک، تابلوها، داربست‌ها و کلی چیزای حواس‌پرت‌کن تو کادر هست، اما شما نمی‌تونین برای گرفتن عکس جای دیگه‌ای برین. چیکار می‌کنین؟. با باز کردن دیافراگم، عمق میدان رو کم می‌کنیم، یعنی بخش کمتری از محیط اطراف تو فوکوس قرار می‌گیره. یه پرتره با دیافراگم f/11 و بعد با f/2.8 بگیرین تا ببینین چطوری این کار به جدا کردن سوژه از پس‌زمینه شلوغ کمک کرده و تمرکز رو روی سوژه اصلی میذاره.
عکاسی در نور کم
وقتی روز تموم میشه و شب میشه، یا تو یه روز روشن برای ادامه عکاسی وارد یه فضای بسته میشیم، تفاوت نور خیلی زیاده. این تغییر نور شدیداً روی توانایی دوربین برای گرفتن یه عکس با نور مناسب تأثیر میذاره.
آدم وسوسه میشه که ISO رو بالا ببره تا دوربین به نور کم حساس‌تر بشه یا دیافراگم رو باز کنه تا بیشترین نور ممکن وارد سنسور بشه، اما این کار به ترتیب باعث افزایش نویز عکس و کم شدن عمق میدان میشه. اگه بخوایم کیفیت عکس ثابت بمونه، تنها گزینه دیگه تغییر سرعت شاتره و وقتی این اتفاق میفته، کلی جلوه‌های خلاقانه ممکن میشه.
بعد از تاریکی هوا بزنین بیرون و از ترافیک عکاسی کنین؛ برای گرفتن یه عکس به اندازه کافی روشن، به سرعت شاتر طولانی، برای چند ثانیه، احتیاج دارین. این کار رو با یه دیافراگم بسته‌تر ترکیب کنین تا نور چراغ ماشین‌های در حال حرکت به رگه‌های نوری طولانی تبدیل بشن که انگار دارن جاده رو نقاشی می‌کنن. همین قضیه در مورد عکاسی از ستاره‌ها هم صادقه — با نوردهی به اندازه کافی طولانی، خود ستاره‌ها با چرخش زمین به شکل مسیرهای دایره‌ای در میان.
ترکیب‌بندی پایه
با اینکه بعضی عکاس‌های قدیمی با شنیدن اسم این تکنیک‌های پایه‌ای ترکیب‌بندی، یه آهی از سر بی‌حوصلگی می‌کشن، اما تقریباً هر عکاسی هر روز ازشون استفاده می‌کنه، چه بدونه و چه ندونه. شاید قبلاً اسم بعضی‌هاشون رو شنیده باشین، اما تکرارشون ارزش داره.
قانون یک‌سوم (Rule of Thirds)
قانون یک‌سوم یه روش برای تقسیم کردن عکس به نه قسمت مساویه. با کشیدن خط‌های فرضی تو کادر (دو تا خط افقی و دو تا عمودی تو فاصله‌های یک‌سوم)، نقطه‌هایی تو کادر به دست میاریم که می‌تونیم سوژه‌ها رو روی اون‌ها قرار بدیم. چهار تا نقطه تقاطع این خط‌ها مخصوصاً برای قرار دادن سوژه‌ها مناسبن چون هنوز فضای کافی دور سوژه تو کادر باقی می‌مونه.
خطوط راهنما (Leading Lines)
قانون یک‌سوم رو میشه با روش‌های دیگه، مثل استفاده از خطوط راهنما، ترکیب کرد. یه خط راهنما می‌تونه یه خط واقعی یا فرضی باشه که تو کادر حرکت می‌کنه و چشم بیننده رو به سمت بخش‌های مهم عکس هدایت می‌کنه.
قانون فضا (Rule of Space)
قانون فضا میگه که موقع عکاسی پرتره، خوبه که به اهمیت باقی گذاشتن فضا برای نگاه سوژه توجه کنیم. مثلاً، اگه سوژه داره به چیزی بیرون از کادر نگاه می‌کنه، طوری تو کادر قرارش بدین که فضای بیشتری جلوی صورتش و در جهت نگاهش وجود داشته باشه تا پشت سرش.
استفاده از اینترنت برای رشد و یادگیری
وقتی تجهیزات اولیه و دانش لازم برای عکاسی رو به دست آوردین، می‌تونین به عنوان یه گنجینه بی‌نهایت برای یادگیری و الهام گرفتن، برین سراغ اینترنت.
یادگیری عکاسی
پلتفرم‌های آنلاینی مثل Lightroom Academy یه راه مدرن برای یادگیری تکنیک‌های اساسی عکاسی ارائه میدن و مدام به‌روز میشن. منابع دیگه‌ای مثل Lightroom Discover، Community Remix و Lightroom Tutorials به عکاس‌ها این امکان رو میدن که فرآیند ادیت رو یاد بگیرن، الهام بگیرن و ایده‌هاشون رو با بقیه به اشتراک بذارن.
برای نکات و آموزش در مورد انواع سبک‌ها و تکنیک‌های عکاسی، یوتیوب پر از عکاس‌های باتجربه‌ست که می‌تونین برای آموزش رایگان، کانالشون رو دنبال کنین.
از دیگران الهام بگیرین
یکی از بهترین راه‌ها برای باز کردن دیدتون و به کار انداختن خلاقیتتون، نگاه کردن به کارای عکاس‌های باتجربه‌تر و بااستعدادتره. کلی پلتفرم برای اشتراک‌گذاری و دیدن عکس وجود داره، اما بعضی از بهترین سایت‌ها و سرویس‌های اشتراک‌گذاری عکس اینا هستن: اینستاگرام، 500px، Behance، Flickr و VSCO.
یه کاری که می‌تونین امتحان کنین اینه که یه عکسی که دوست دارین رو پیدا کنین و سعی کنین تا جای ممکن دقیق بازسازیش کنین — البته فقط برای یادگیری خودتون، نه اینکه به عنوان ایده خودتون منتشرش کنین. این کار می‌تونه بهتون تو تمرین و پیدا کردن دیدگاه نسبت به روش‌های مختلف خلق و ادیت عکس کمک کنه و وقتی با اون تکنیک‌ها آشناتر شدین، می‌تونین ازشون برای خلق کارهای اورجینالی استفاده کنین که با افتخار می‌تونین با دنیا به اشتراک بذارین.
اگه با یه عکاسی که کارش رو تحسین می‌کنین برخورد کردین، سعی کنین باهاش ارتباط بگیرین — ممکنه از طریق علاقه مشترکتون به عکاسی، یه دوستی شکل بگیره و حتی شاید کسی رو پیدا کنین که حاضر باشه به عنوان مربی تو مسیر پیشرفت دانش و مهارت‌هاتون بهتون کمک کنه.
مهم‌ترین نکته!
و در نهایت، شاید مهم‌ترین نکته اینه: اول راه، اشتیاق به عکاسی راحته، اما ممکنه بعد از اینکه به بن‌بست خوردین و ایده‌های خلاقانه‌تون تموم شد، ناامید بشین. پس روی پشتکار تمرکز کنین و دوربینتون رو حتی وقتی حس و حال عکاسی ندارین، همراهتون داشته باشین.
قانون معروف «۱۰,۰۰۰ ساعت» مالکوم گلدول که تو کتاب پرفروشش به اسم «استثنایی‌ها» (Outliers) معروف شد، میگه که برای استاد شدن تو یه مهارت خاص به ۱۰,۰۰۰ ساعت تمرین احتیاج دارین و همین قضیه در مورد عکاسی هم صادقه. به عکاسی ادامه بدین، تسلیم نشین، و در نهایت به اون عکاسی که آرزوش رو دارین تبدیل میشین.
این بود راهنمای ما برای شروع عکاسی. البته، لیستی که ما اینجا جمع کردیم، فقط یه نقطه شروعه برای ورود به دنیای عکاسی و این دنیا خیلی بزرگ و در حال گسترشه. تکنیک‌های جدید برای یاد گرفتن و تجهیزات تازه برای آزمایش و امتحان کردن، یه دنیای جدید و هیجان‌انگیز از امکانات رو حتی برای عکاس‌های قدیمی باز می‌کنه. اما هرچیزی که اینجا گفتیم، هسته اصلی شروع سفر عکاسی شماست و امیدواریم بتونه شما رو تو مسیر درست قرار بده.
