دنیای لنزهای دوربین عکاسی حتی از دنیای خود دوربین‌ها هم گیج‌کننده‌تره. کلی عدد و حرف اختصاری عجیب و غریب روی هر لنز نوشته شده و تازه هر برندی هم سیستم خودشو داره. اگه تازه یه دوربین با لنز قابل تعویض خریدین (چه DSLR و چه بدون آینه)، احتمالاً خیلی زود به این فکر میفتین که «خب، لنز بعدی چی باشه؟».
این راهنما قراره مثل یه دوست باتجربه کمکتون کنه تا از بین این همه گزینه، لنز مناسب خودتون رو پیدا کنین. بیاین قدم به قدم بریم جلو.
قبل از خرید لنز، این ۳ تا نکته رو بدون!
قبل از اینکه حتی شروع به دیدن مدل‌های مختلف لنز کنی، باید چندتا سوال اساسی رو از خودت بپرسی. جواب این سوال‌ها کلی از گزینه‌های اضافی رو حذف می‌کنه و کارت رو راحت‌تر می‌کنه.
۱. چقدر پول می‌خوای خرج کنی؟
اولین و مهم‌ترین چیز بودجه‌ست. قیمت لنزها از حدود صد دلار شروع میشه و تا قیمت یک ماشین هم بالا میره! پس اول مشخص کن چقدر می‌تونی هزینه کنی. خبر خوب اینه که لنزهای ارزون‌قیمت و باکیفیت هم تو بازار زیاده. لازم نیست برای شروع حتماً یه لنز چند هزار دلاری بخری. یه لنز پرایم ۵۰ میلی‌متری با دیافراگم f/1.8 (که بهش میگن “Nifty Fifty”) معمولاً خیلی ارزونه و کیفیت عکس‌هاش فوق‌العاده‌ست.
۲. دوربینت چیه؟ (سازگاری با بدنه)
هر برند دوربین (کانن، نیکون، سونی و…) مانت (Mount) یا همون محل اتصال لنز مخصوص به خودشو داره. لنز کانن به دوربین نیکون نمی‌خوره و برعکس (مگر با استفاده از مبدل که داستان خودشو داره). پس باید دنبال لنزهایی بگردی که برای مانت دوربین تو ساخته شدن.
علاوه بر این، باید بدونی سنسور دوربینت فول‌فریم (Full-Frame) هست یا کراپ‌سنسور (APS-C). لنزهای مخصوص کراپ‌سنسور روی دوربین‌های فول‌فریم تصویر کاملی ایجاد نمی‌کنن (یه دایره سیاه دور عکس میفته). برعکسش ممکنه، یعنی میشه از لنز فول‌فریم روی دوربین کراپ استفاده کرد، اما فاصله کانونی‌ش تغییر می‌کنه (مثلاً یه لنز ۵۰ میلی‌متری، روی دوربین کراپ‌سنسور مثل یه لنز ۷۵ یا ۸۰ میلی‌متری عمل می‌کنه).
۳. چه سبکی عکاسی می‌کنی؟
این مهم‌ترین سواله. می‌خوای از چی عکاسی کنی؟
پرتره و آدم‌ها؟ پس به یه لنز با دیافراگم باز احتیاج داری که پس‌زمینه رو قشنگ تار کنه.
منظره و طبیعت؟ یه لنز واید (زاویه باز) به دردت می‌خوره تا بتونی فضای بیشتری رو تو کادر جا بدی.
ورزش یا حیات وحش؟ باید بری سراغ لنزهای تله‌فوتو که بتونی از دور روی سوژه زوم کنی.
عکاسی خیابانی؟ یه لنز کوچیک و جمع‌وجور که جلب توجه نکنه عالیه.
اگه ندونی می‌خوای چیکار کنی، خریدن لنز مثل خریدن کفش بدون دونستن سایز پاته!
لنز پرایم (Prime) یا زوم (Zoom)؟ کدوم به درد من می‌خوره؟
این یکی از بزرگ‌ترین بحث‌ها تو دنیای عکاسیه. لنزهای پرایم فاصله کانونی ثابت دارن (مثلاً فقط ۵۰ میلی‌متر) و نمی‌تونی باهاشون زوم کنی. برای تغییر کادر باید خودت جلو یا عقب بری. در مقابل، لنزهای زوم یه محدوده فاصله کانونی رو پوشش میدن (مثلاً ۲۴ تا ۷۰ میلی‌متر) و خیلی انعطاف‌پذیرن.
مزایای لنز پرایم:
کیفیت تصویر بالاتر: چون ساختار اپتیکی ساده‌تری دارن، معمولاً عکس‌هاشون شارپ‌تر و واضح‌تره.
دیافراگم بازتر: اغلب دیافراگم‌های خیلی بازی مثل f/1.8 یا f/1.4 دارن که برای عکاسی تو نور کم و تار کردن پس‌زمینه (ایجاد بوکه) عالین.
کوچک‌تر و سبک‌تر: حمل و نقلشون راحت‌تره.
مزایای لنز زوم:
انعطاف‌پذیری: بدون اینکه پاتو تکون بدی، می‌تونی کادرهای مختلفی رو امتحان کنی. برای سفر و موقعیت‌هایی که نمی‌تونی زیاد جابجا بشی، عالیه.
همه‌کاره بودن: یه لنز زوم خوب می‌تونه کار چندتا لنز پرایم رو انجام بده.
کدومو بخرم؟ اگه تازه‌کاری، یه لنز زوم استاندارد (مثل ۱۸-۵۵ یا ۲۴-۷۰) خیلی کاربردیه. اما اگه کیفیت تصویر و عکاسی پرتره با پس‌زمینه تار برات مهمه، خریدن یه لنز پرایم ۵۰ میلی‌متری f/1.8 یه سرمایه‌گذاری بی‌نظیره.
فاصله کانونی یعنی چی و چه تاثیری روی عکس داره؟
فاصله کانونی که با میلی‌متر (mm) نشون داده میشه، مشخص می‌کنه که لنز شما چقدر از صحنه رو می‌بینه (زاویه دید) و چقدر روی سوژه زوم می‌کنه.
لنز واید (Wide-Angle) | معمولاً زیر ۳۵ میلی‌متر:
زاویه دید خیلی بازی دارن و برای جا دادن یه منظره بزرگ، معماری یا عکس‌های دسته‌جمعی عالین. هرچی عددش کمتر باشه (مثلاً ۱۶ میلی‌متر)، زاویه دید بازتره.
لنز استاندارد (Standard) | معمولاً بین ۳۵ تا ۷۰ میلی‌متر:
زاویه دید این لنزها خیلی شبیه به چیزیه که چشم ما می‌بینه. لنزهای ۵۰ میلی‌متری معروف‌ترین این دسته‌ان و برای عکاسی روزمره، خیابانی و پرتره خیلی کاربرد دارن.
لنز تله‌فوتو (Telephoto) | معمولاً بالای ۷۰ میلی‌متر:
این لنزها مثل یه تلسکوپ عمل می‌کنن و برای عکاسی از سوژه‌هایی که نمی‌تونی بهشون نزدیک بشی (مثل پرنده‌ها، حیوانات تو حیات وحش یا ورزشکارا تو زمین فوتبال) استفاده میشن. هرچی عددش بزرگ‌تر باشه (مثلاً ۲۰۰ یا ۴۰۰ میلی‌متر)، قدرت زومش بیشتره.
داستان دیافراگم یا همون f-stop چیه؟
دیافراگم مثل مردمک چشم لنز شماست. هرچی بازتر باشه، نور بیشتری وارد دوربین میشه. اندازه دیافراگم با یه عدد f نشون داده میشه (مثلاً f/1.8، f/4، f/11).
نکته مهم: هرچی عدد f کوچیک‌تر باشه، دیافراگم بازتره! پس f/1.8 خیلی بازتر از f/11 هست.
دیافراگم باز (عدد f کوچیک):
نور زیادی رو وارد می‌کنه، پس برای عکاسی تو محیط‌های تاریک (مثل داخل خونه یا شب) عالیه.
عمق میدان رو کم می‌کنه، یعنی پس‌زمینه سوژه رو به زیبایی تار می‌کنه (اثر بوکه). این همون چیزیه که عکس‌های پرتره رو حرفه‌ای می‌کنه. به لنزهایی که دیافراگم خیلی بازی دارن “لنز سریع” یا “Fast Lens” میگن.
دیافراگم بسته (عدد f بزرگ):
نور کمتری رو وارد می‌کنه.
عمق میدان رو زیاد می‌کنه، یعنی بخش بیشتری از صحنه (از جلو تا عقب) تو فوکوس قرار می‌گیره. برای عکاسی منظره که می‌خوایم همه چیز واضح باشه، از دیافراگم بسته استفاده می‌کنیم.
حرف آخر: لازم نیست همه لنزها رو داشته باشی!
یادت باشه، بهترین عکاس‌ها با تجهیزات محدود، بهترین عکس‌ها رو می‌گیرن. وسوسه نشو که هر لنزی که تو بازار هست رو بخری. با یه لنز کیت (همون که با دوربین خریدی) و یه لنز پرایم ارزون‌قیمت مثل ۵۰ میلی‌متری، می‌تونی ۹۰ درصد عکس‌هایی که تو ذهنت داری رو بگیری.
اول با همینا شروع کن، سبک خودتو پیدا کن و بعد ببین دقیقاً چه نیازی داری که لنزهای فعلیت برآورده نمی‌کنن. اون موقع بهترین زمان برای خرید لنز بعدیه. موفق باشی
