مثلث نوردهی چیست؟ | راهنمای کامل برای عکاسان مبتدی

نوردهی در عکاسی چیست؟

اگه بخوایم خیلی ساده بگیم، نوردهی برای عکاس‌ها یعنی اینکه چقدر نور توسط سنسور دوربین (یا فیلم) ثبت میشه. خلاصه کلام، نوردهی تعیین می‌کنه عکسی که می‌گیرید چه شکلی از آب دربیاد.

آشنایی با مثلث نوردهی

به رابطه‌ی بین ایزو، دیافراگم و سرعت شاتر، به اصطلاح میگن «مثلث نوردهی». اگه بدونید چطور این سه عنصر رو کنترل و تنظیم کنید، گرفتن عکس‌هایی با نور عالی دیگه براتون مشکلی نخواهد بود. بیایید هر کدوم از این عناصر رو دقیق‌تر بررسی کنیم و ببینیم چطور بهتون کمک می‌کنن.

مثلث نوردهی، یک نمایش بصری محبوب از رابطه بین سه جزء اصلی نوردهی.

ایزو (ISO)

ایزو به درجه‌بندی‌ای گفته میشه که سطح حساسیت دوربین شما به نور رو مشخص می‌کنه. مقدار ایزو با اعداد تعیین میشه: هرچقدر عدد پایین‌تر باشه، حساسیت به نور کمتره. اعداد بالاتر به معنی حساسیت بیشتر به نور هستن. بسته به مدل دوربینتون، پایین‌ترین مقدار ایزو می‌تونه ۵۰، ۱۰۰ یا ۲۰۰ باشه.

عکاس‌ها باید تنظیمات درست ایزو رو بلد باشن. مثلاً، اگه اشباع رنگ بیشتر، نویز کمتر و جزئیات دقیق‌تری می‌خواید، سراغ ایزو ۱۰۰ برید. اگه جزئیات و اشباع رنگ کمتری می‌خواید، از عدد بالاتری مثل ایزو ۴۰۰ استفاده کنید. هر بار که ایزو رو یک پله بالا می‌برید (مثلاً از ۱۰۰ به ۲۰۰، یا از ۲۰۰ به ۴۰۰ و به همین ترتیب)، حساسیت سنسور دو برابر میشه. این یعنی برای رسیدن به همون نوردهی، به نصف مقدار نور نیاز دارید. در نتیجه، نوردهی شما دو برابر افزایش پیدا می‌کنه.

به همین شکل، اگه بخواید از آسمون اول شب عکس بگیرید، باید در نظر بگیرید که هوا تاریکه و برای ثبت درست تصویر به نور بیشتری احتیاج دارید. کاری که می‌تونید بکنید اینه که حساسیت رو تا ۳۲۰۰ بالا ببرید تا نوردهی شما پنج پله افزایش پیدا کنه (۱۰۰-۲۰۰-۴۰۰-۸۰۰-۱۶۰۰-۳۲۰۰).

وقتی یاد بگیرید چطور از ایزو به نفع خودتون استفاده کنید، می‌تونید با تصاویری که می‌گیرید حسابی خلاقیت به خرج بدید و سوژه‌هاتون رو به شکل‌های مختلفی ارائه بدید. علاوه بر این، با خیال راحت‌تری در شرایط نوری مختلف عکاسی خواهید کرد.

ISO 400 ، f/9 ، 1/320s

دیافراگم (Aperture)

اگه ایزو مربوط به حساسیت به نوره، دیافراگم کارش کنترل کردن مقدار نوریه که به سنسور دیجیتال دوربین شما می‌رسه. دیافراگم همون دریچه‌ایه که توی لنز دوربینتون قرار داره. اگه با دقت به لنز نگاه کنید، تیغه‌های فلزی گردی رو می‌بینید. این تیغه‌ها باز و بسته میشن: باز میشن تا دریچه گشادتر بشه و بسته میشن تا دریچه تنگ‌تر بشه.

تنظیمات دیافراگم با مقادیری به نام f-stop مشخص میشه. مقادیر رایج برای f-stop عبارتند از: ۱.۴، ۱.۸، ۲.۰، ۲.۸، ۳.۶، ۴، ۵.۶، ۸، ۱۱، ۱۶ و ۲۲.

وقتی دیافراگم رو تنظیم می‌کنید، یادتون باشه که هرچقدر عدد f-stop بیشتر میشه، دریچه دیافراگم کوچک‌تر میشه و نور کمتری از اون عبور می‌کنه. همچنین، هرچقدر اندازه دریچه کوچک‌تر باشه، عمق میدان شما بیشتر میشه؛ یعنی بخش عمیق‌تری از عکستون در فوکوس خواهد بود. برای عکس‌هایی با عمق میدان کم (پس‌زمینه تار)، از دریچه دیافراگم بزرگ‌تر (یعنی عدد f-stop کوچک‌تر) استفاده کنید.

نمونه ای از اندازه دیافراگم از بزرگ با شماره F F (سمت چپ) تا کوچک با شماره F F (راست).

پس اگه قراره یه چیز رو یادتون بمونه، اینه: وقتی دیافراگم رو فقط یک پله (یک استاپ) تغییر میدید، مقدار نوری که از لنز عبور می‌کنه رو یا نصف می‌کنید یا دو برابر. چیزی که مهمه اینه که اونقدر تمرین کنید تا با مقادیر مختلف f-stop آشنا بشید و بتونید دقیقاً همون تصویری که می‌خواید رو خلق کنید.

ISO 100 ، f/1.4 ، 1/250s

سرعت شاتر (Shutter Speed)

شاتر دوربین همون صداییه که موقع عکس گرفتن می‌شنوید؛ همون صدای «کلیک» یا «چیک». این صدا بهتون میگه که یک عکس ثبت شده.

اما برای عکاس‌ها، چیزی که مهم‌تره، سرعت شاتره. هر بار که دکمه شاتر رو فشار میدید، دریچه‌ای جلوی سنسور دوربین باز و بسته میشه. این مکانیزم شاتر، مدت زمانی رو تعیین می‌کنه که سنسور در معرض نور قرار می‌گیره. به عبارت دیگه، اگه دیافراگم مقدار نور ورودی به سنسور رو کنترل می‌کنه، سرعت شاتر مدت زمان رسیدن نور به سنسور رو کنترل می‌کنه.

سرعت شاتر با کسری از ثانیه اندازه‌گیری میشه، مثلاً 1/100s. این عدد یعنی سنسور دوربین شما فقط برای یک‌صدم ثانیه در معرض نور قرار گرفته. اگه قراره یه چیز رو در مورد سرعت شاتر یادتون بمونه، اینه که هرچقدر عدد سرعت شاتر به صورت کسری کوچک‌تر باشه (مثلاً ۱/۱۰۰۰ از ۱/۱۰۰ کوچک‌تره)، شاتر سریع‌تر باز و بسته میشه.

اگه می‌خواید سرعت شاتر رو دستی کنترل کنید، از حالت اولویت شاتر (S یا Tv روی دوربینتون) یا حالت دستی (M) استفاده کنید. وقتی در استفاده از سرعت شاتر اعتماد به نفس پیدا کردید، می‌تونید با عکس‌هاتون بازی کنید و اون‌ها رو خلاقانه‌تر ثبت کنید (مثلاً سرعت شاتر پایین به شما اجازه میده موقع عکاسی از حرکت، تاری حرکتی (Motion Blur) زیبایی ایجاد کنید). البته، تمرین معجزه می‌کنه، پس فراموشش نکنید.

ISO 100 ، f/9 ، 1/800s

نوردهی معادل (Equivalent Exposures)

ترکیب ایزو، دیافراگم و سرعت شاتر، چیزی رو می‌سازه به اسم «نوردهی معادل» برای یک تنظیمات خاص. اگه هر کدوم از این عناصر تغییر کنه، تصویر نهایی یکسان نخواهد بود. اگه f-stop رو زیاد کنید تا نور کمتری به سنسور برسه، باید سرعت شاتر و ایزو رو هم برای رسیدن به یک نوردهی معادل تنظیم کنید؛ وگرنه، ممکنه عکستون تار بشه یا بیش از حد روشن؛ یعنی نوردهی بیش از حد (Overexposed) یا نوردهی کمتر از حد (Underexposed) داشته باشید.

واحد اندازه‌گیری که در عکاسی برای مقدار نوردهی استفاده میشه، استاپ (Stop) نام داره. هر استاپ که اضافه کنید، مقدار نور رو دو برابر کردید و هر استاپی که کم کنید، نور رو نصف کردید.

اگه هر کدوم از اجزای مثلث نوردهی رو کم یا زیاد کنید، باید با تغییر یک یا هر دو جزء دیگه به تعداد استاپ معادل، این تغییر رو جبران کنید تا به یک نوردهی معادل (عکسی که با همان مقدار نور کلی ایجاد شده) برسید.

با این حال، ترکیب‌های مختلف با نوردهی معادل یکسان، مقادیر متفاوتی از عمق میدان، تاری حرکتی و نویز/گرین ایجاد خواهند کرد.

این هم یک جدول کاربردی دیگه که بهتون نشون میده بسته به سوژه و سبکی که دنبالش هستید، کِی و چطور از دیافراگم، ایزو و سرعت شاتر استفاده کنید:

این فقط یک معرفی ساده از سه عنصری بود که مثلث نوردهی رو تشکیل میدن. برای درک کامل و مطالعه بیشتر میتونید پست‌های مفصل قبلی در مورد ایزو، سرعت شاتر و دیافراگم رو مطالعه کنید.